1 marca Narodowy DzieĹ PamiÄci ?ĹťoĹnierzy WyklÄtych"
Walka o pamiÄÄ i czeĹÄ
Ĺrodowiska kombatanckie, liczne organizacje patriotyczne, stowarzyszenia naukowe, przyjaciele i rodziny tych, ktĂłrzy polegli w boju, zostali zamordowani w komunistycznych wiÄzieniach lub po prostu odeszli juĹź na wiecznÄ wartÄ, od lat pukali do wielu drzwi z ĹźÄ daniami, by wolna Polska oddaĹa w koĹcu hoĹd swym najlepszym Synom. Przez lata odpowiedziÄ byĹa cisza.
W drugiej poĹowie pierwszej dekady XXI wieku nadzieje zaczÄĹy siÄ speĹniaÄ. Apele Ĺrodowisk kombatanckich zaczÄĹy zyskiwaÄ coraz wiÄksze poparcie. Janusz Kurtyka, prezes IPN od koĹca roku 2005, nadaĹ tym staraniom silny impuls i przyspieszenie. Dopiero 4 lutego 2011 roku Sejm RP uchwaliĹ ustawÄ o ustanowieniu dnia 1 marca Narodowym Dniem PamiÄci ĹťoĹnierzy WyklÄtych.
1 marca nie zostaĹ wybrany przypadkowo. Tego dnia w 1951 roku, w wiÄzieniu UB przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie komuniĹci strzaĹem w tyĹ gĹowy zamordowali przywĂłdcĂłw IV Komendy Zrzeszenia WolnoĹÄ i NiezawisĹoĹÄ: Ĺukasza CiepliĹskiego, MieczysĹawa Kawalca, JĂłzefa Batorego, Adama Lazarowicza, Franciszka BĹaĹźeja, Karola Chmiela i JĂłzefa RzepkÄ. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo, ostatniej ogĂłlnopolskiej konspiracji kontynuujÄ cej od 1945 roku dzieĹo Armii Krajowej. ZajÄcie Polski przez ArmiÄ CzerwonÄ i wĹÄ czenie poĹowy jej terytorium do ZSRS sprawiĹo, Ĺźe dziesiÄ tki tysiÄcy ĹźoĹnierzy nie zĹoĹźyĹo broni. Gotowi byli walczyÄ o odzyskanie niepodlegĹoĹci, wypeĹniÄ zĹoĹźonÄ przysiÄgÄ.
W 1945 roku najwiÄkszej aktywnoĹci zbrojnego podziemia, dziaĹaĹo w nim bezpoĹrednio 150-200 tysiÄcy konspiratorĂłw, zgrupowanych w oddziaĹach o bardzo róşnej orientacji. DwadzieĹcia tysiÄcy z nich walczyĹo w oddziaĹach partyzanckich. Kolejnych kilkaset tysiÄcy stanowili ludzie zapewniajÄ cy partyzantom aprowizacjÄ, wywiad, schronienie i ĹÄ cznoĹÄ. DoliczyÄ trzeba jeszcze okoĹo dwudziestu tysiÄcy uczniĂłw z podziemnych organizacji mĹodzieĹźowych, sprzeciwiajÄ cych siÄ komunistom. ĹÄ cznie daje to grupÄ ponad póŠmiliona ludzi tworzÄ cych spoĹecznoĹÄ ĹťoĹnierzy WyklÄtych. Ostatni ?leĹny? ĹźoĹnierz ZWZ-AK, a później WiN ? JĂłzef Franczak ?Lalek? zginÄ Ĺ w walce w paĹşdzierniku 1963 roku. Uchwalenie Narodowego Dnia PamiÄci ĹťoĹnierzy WyklÄtych jest formÄ uczczenia ich walki i ofiary, ale takĹźe bĂłlu i cierpienia, jakich doznawali przez wszystkie lata PRL i ciszy po 1989 roku.