Trwające 63 dni Powstanie Warszawskie (1 VIII ÷ 2 X 1944) było wystąpieniem zbrojnym w okupowanej przez wojska niemieckie Warszawie zorganizowanym przez Armię Krajową w ramach akcji "Burza", połączonym z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyĹźszych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Od strony militarnej powstanie było wymierzone przeciwko Niemcom, jednak jego głównym celem była próba ratowania powojennej suwerenności, a być moĹźe takĹźe niepodległości Polski, poprzez odtworzenie w stolicy Polski legalnych władz państwowych, będących naturalną kontynuacją władz przedwojennych. Miało to uniemoĹźliwić narzucenie Polsce marionetkowych władz uzaleĹźnionych od Związku Radzieckiego, którego wojska właśnie zbliĹźały się do Warszawy.

Straty po stronie polskiej to 18 tys. zabitych i ok. 25 tys. rannych Ĺźołnierzy, oraz ok. 120-200 tys. ofiar spośród ludności cywilnej. Wśród zabitych przewaĹźała młodzieĹź w tym ogromna większość warszawskiej inteligencji. Po stronie niemieckiej straty wynosiły 17 tysięcy zabitych i 9 tysięcy rannych. W czasie walk zburzonych zostało ok. 25% zabudowy miasta, a po ich zakończeniu dalsze 35%. Wobec zburzenia ok. 10% podczas walk we wrześniu 1939 i 15% w wyniku powstania w getcie warszawskim, pod koniec wojny ok. 85% miasta leĹźało w gruzach. Zniszczony został wielowiekowy dorobek kulturalny i materialny.

Powstanie Warszawskie uznawane jest za jedno z najwaĹźniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Ze względu na jego tragiczne skutki, w szczególności olbrzymie straty ludzkie i materialne, kwestia zasadności decyzji o rozpoczęciu zrywu pozostaje nadal przedmiotem debat i gorących polemik.